вторник, 11 января 2011 г.

Artes Neoliberalis

მოსასალმებელი პოსტის გარეშე დავიწყებ : მეც მეზარება რაიმე ორიგინალურ-სენტიმენტალურის შეთხზვა და თქვენც, ალბათ, დიდად არ გაინტერესებთ მისი წაკითხვა, მოკლედ, сразу к делу. :))

________________

მფარველობითი ბაჟების      მოსპობა სოციალიზმია!  იმიტომ რომ იგი ხელყოფს “ წესრიგის პარტიის” სამრეწველო ფრაქციის მონოპოლიას.  სახელმწიფო მეურნეობის მოწესრიგება სოციალიზმია!  იმიტომ რომ იგი თავს ესხმისწესრიგის პარტიის” ფინანსური ფრაქციის მონოპოლიას.  პურის და ხორცის თავისუფალი შემოზიდვა საზღვარგარეთიდან სოციალიზმია!  იმიტომ რომ იგი არღვევსწესრიგის პარტიის” მესამე ფრაქციის - მსხვილი მიწათმფლობელების  -  მონოპოლიას...   ვოლტერიანობა სოციალიზმია!  იმიტომ რომ იგი თავს ესხმისწესრიგის პარტიის” მეოთხე,  კათოლიკურ ფრაქციას;  პრესის თავისუფლება,  კავშირების თავისუფლება, საყოველთაო სახალხო განათლება სოციალიზმია,  სოციალიზმი! ეს ხომ იერიშის მიტანაა  ”წესრიგის პარტიის” საერთო მონოპოლიაზე!”  -  კარლ მარქსი,  "კლასთა ბრძოლა საფრანგეთში 1948-1850" წლებში”.

რაც უნდა გასაკვირი იყოს (შეიძლება სულაც არ იყოს), პირველ ბლოგპოსტში  ართველ ლიბერალებზე მსურს გესაუბროთ, მემარჯვენე ლიბერალებზე, ორიენტაციისთვის, მათზე,  ვინც ჟურნალტაბულასგარშემოა გაერთიანებული. საზოგადოების დიდი ნაწილის დამოკიდებულება ამ ჯგუფის მიმართ ათასგვარ რაციონალურ თუ ირაციონალურ ბრალდებასთან ერთად, ჩემთვის საინტერესო მოსაზრებასაც მოიცავს : ისინი სულაც არ არიან ლიბერალები. ლიბერალიზმი უბრალოდ შირმაა, რის უკანაც უბრალოდ ხელისუფლების აპოლოგეტები თუ მსოფლიო ხაზარ-მასონური შეთქმულების მონაწილენი იმალებიან. ერთი მხრივ, საუბრობენ მთელ რიგ აქტუალურ საკითხებზე ლიბერალების პოზიციების ლიბერალურ მსოფლმხედველობასთან შეუთავსებლობაზე. მეორე მხრივლიბერალების არათანმიმდევრულობაზე, ერთმანეთის მსგავს მოვლენებზე მათი რეაქციების განსხვავებულობაზე, წინააღმდეგობრიობაზე. თუმცა-ღა, წრეები, რომლებიც ამ მოსაზრებას ლობირებენ (ისევე როგორც ლიბერალებთან საჯაროდ დაპირისპირებულ ჯგუფთა უმეტესობა) კონსერვატორულადაც კი რთულად თუ იწოდებიან. არც მათი არგუმენტები გამოირჩევიან გონივრულობითა და ადეკვატურობით. ჩემებურად ვცდი.




                          
გემახსოვრებათ,  საფრანგეთში ისლამური თავშლების აკრძალვის გარშემო ატეხილმა აჟიოტაჟმა საქართველომდეც მოაღწია. ამ თემას რამდენიმე სტატია მიეძღვნა სხვადასხვა ბეჭდურ და ელექტრონულ გამოცემაში, სოციალურ ქსელებშიც მწვავე დისკუსია გაიმართა. მემარჯვენე ლიბერალებმა ამ გადაწყვეტილებით აღშფოთება გამოხატეს დასარკოზის სოციალისტური მთავრობის [1] (რას არ გაიგებ) მიერ პიროვნების თავისუფლების უხეშად შეზღუდვად მიიჩნიეს ის. აი მეორე გახმაურებელ ევროპულ გადაწყვეტილებას, ყოფილისოციალისტური ბანაკისრამდენიმე ქვეყანაში კომუნისტური სიმბოლიკის აკრძალვის შესახებ, მათგან მსგავსი გამოხმაურება არ მოყოლია. სოციალურ ქსელებში დატაბულასსტატიაში დეკომუნიზაცი  ის პოზიტიურ გამოცდილებად, “ქმედითი რეგულაციებისადალუსტრაციის პროცესის თანმიმდევრულად გატარებისნაწილად გამოაცხადეს. აღმოჩნდა, რომსაფრანგეთის მთავრობის საქმე არ არის რა ეცმევათ ამ ქვეყნის მოქალაქეებს”, უნგრეთისასი კი არის. რომ ფრანგი მუსლიმანის თავისუფლება დაცული უნდა იყოს, ესტონელი კომუნისტისარა.                                
ისიც გემახსოვრებათ, თუ რა აჟიოტაჟი იყო ატეხილი ჩვენში სეკულარული, ლაიცისტური საზოგადოების იდეის გარშემო. სიტყვასეკულარიზმიერთგვარ ლიბერალურ შიბოლეთად იქცა, ისინი კი, ვინც ამ იდეის გაკრიტიკებას გაბედავდა, კონსერვატორული, ფაშისტური თუ რადიკალური მემარცხენე პოზიციიდან, უმალვემმკ-ელებად”, “წვერებიანებად”, “ორთოდოქსებადირაცხებოდნენ. თუმცა, როგორც ჩანს, ასეთი ეპითეტები არ დაუმსახურებია ბენედიქტ XVI-, ვინც თავისი ცნობილი ვიზიტისას ბრიტანეთში იმის მტკიცებას მოჰყვა, რასაც ჩვენშიმართლმადიდებელ მშობელთა კავშირიდა მასთან ასოცირებული პიროვნებები ქადაგებენ : ისაუბრააგრესიულ სეკულარიზმსადა მის საფარველ ქვეშ მოქმედმებრძოლ ათეიზმზე”, ეკლესიისადმი ანტაგონისტურად, პროვოკატორულად განწყობილ მედიაზე და ქრისტიანული ფასეულობების მნიშვნელობაზე ევროპისთვის. “ტაბულელებმა”, “კონსერვატორი ლიბერალის”, ლევან რამიშვილის მეთაურობითსოლიდარობაც კი გამოუცხადესსოციალისტური ევროპისწინააღმდეგ აღმდგარ პაპს.
სხვათა შორის, განსახილველი ჯგუფიკონსერვატორ ლიბერალებზესაინტერესო ელემენტებსაც შეიცავს. ერთ-ერთი მათგანიმინარქისტიმიშა თავხელიძეა. “თავისუფალი ბაზრისა”  დამინიმალური სახელმწიფოსეს მომხრე  სოციალისტებს იმიტომ ვერ იტანს, რომ მათხალხი ზოგადად და (საკუთარი თავის გარდა!) ყოველი ადამიანი კერძოდ იდიოტები ჰგონიათ”, თავად კი იმდენად სჯერა ჩვენი, რომ დარწმუნებულია, ჩვენით , სახელმწიფოს ჩარევის გარეშე და ბაზრისუჩინარი ხელისდახმარებით, სოციალურ სამართლიანობაზე ზრუნვასაც მოვახერხებთ და პროდუქტების ხარისხის გაკონტროლებასაც, ნებისმიერ საკითხზე ოპტიმალურ გადაწყვეტილებას მივიღებთ, გარდა ერთისა : ვერაფრით მივხვდებით, გვსურს თუ არა, საჭიროა თუ არა, არმიაში ვიმსახუროთ. ამიტომაც, ბატონი თავხელიძე აღფრთოვანებულია საყოველთაო, სავალდებულო რეზერვის შვეიცარიული სისტემით და მის საქართველოში დანერგვას გვთავაზობს. მეტიც, მილიტარიზმით იმდენადაა გატაცებული, “მინარქისტობაზეციღებს ხელს და ლიბერტარიანულუცოდინრობაზეც” : სტატიაში დავეწიოთ ისრაელს გვიმტკიცებს, რომ სახელმწიფოს ჩარევით განვითარებული სამხედრო ინდუსტრია ეკონომიკურ წარმატებას მოგვიტანს და ამ ინდუსტრიაში დასასაქმებელიპროექტის მენეჯერები, ინჟინრები, პროგრამისტები, ქიმიკოსები, ელექტრონული ინჟინრები, ფიზიკოსები, მათემატიკოსები, მარკეტინგის სპეციალისტები, იურისტები, ფინანსისტები... უნდა აღვზარდოთ, ამას სწავლება სჭირდება” (ნეტავ, წაიკითხა თუ არა ეს სტატია კახა ბენდუქიძემ, ვინც სტატიაში უგზოდ მვლელნოო, უსწავლელნოო საბჭოთა განათლების სისტემის მანკიერების მთავარ მიზეზადსამხედრო-საგანმანათლებლო კომპლექსისნაწილად მისი გადაქცევა დასახა?).
თქვენ წარმოიდგინეთ-და, კიდევ უფრო საინტერესო ლიბერალებიც გვყავს. მაგალითად ისეთები, ჭეშმარიტი პატრიოტიზმის და სახელმწიფოებრივი აზროვნების ნიმუშად ასეთიიდილიარომ მოჰყავთ ისევ და ისევ შვეიცარიელი ძროხის (!) ცხოვრებიდან : დილით დგება მწყობრში, მიდის საძოვარზე, ასევე მწკრივში, ბედნიერი ბრუნდება უკან და კმაყოფილი იძლევა გემრიელ რძეს. მორჩა, მეტი არაფერი ევალება. სახელმწიფოს მისგან მეტი არაფერი ესაჭიროება. (დათო კოვზირიძე, ძროხები)






რა ხდება? ორი რამ.
პირველი ისაა, რის გამოც ჩვენებურების მსგავს ლიბერალებს თავსართნეო”- დამატებით, ნეოლიბერალებად მოიხსენიებენ. და რამდენიც არ უნდა იწუწუნოს მარიო ვარგას ლიოსამ, ეს ტერმინი იმისთვის მოიგონეს, რომდაცინვის დამანგრეველ იარაღად ქცეულიყო”  დალიბერალიზმის თეორია სემანტიკურ უაზრობად ექციათო” [2], მას და მის თანამოაზრეებს (მათ შორის, ცხადია, ქართველებსაც) არც კლასიკურ ლიბერალ ადამ სმიტთან (ვინც თვლიდა რომმდიდრებმა წილი უნდა გაიღონ საზოგადოებრივი ხარჯებისათვის. არა უბრალოდ მათი შემოსავლების პროპორციული წილი, არამედ ამ თანაფარდობაზე მეტიც.” [3]) აკავშირებთ ბევრი  და არც .. “ლიბერალიზმის მესამე ფაზისწარმომადგენელ ლეონარდ ჰობჰაუზთან (ვისთვისაცსრული თავისუფლება სრულ თანასწორობას გულისხმობს[4] , “კეთილდღეობის სახელმწიფოსშემქმნელებზე, სოციალ-ლიბერალ ლოიდ ჯორჯსა თუ ბევერიჯზე რომ აღარაფერი ვთქვათ. ნეოლიბერალიზმი ორი მარგინალი (მათი ნაშრომების მიერ პოლიტიკური მნიშვნელობის შეძენამდე) მეცნიერის, ფრიდმანისა და ჰაიეკის მოძღვრებებზე აგებული იდეოლოგიაა, “სრული ეკონომიკური თავისუფლებისმიღწევის რევოლუციური მიზნებისა და ტრადიციული ინსტიტუტების კონსერვატორული პატივისცემის, “სახელმწიფოს მინიმიზაციისლამის ანარქისტული პროექტისა და მისივე საკრალური აღქმის, ნარკოტიკების ლეგალიზაციისა და არატრადიციული ქორწინების აკრძალვის მოთხოვნების პარადოქსული ნარევი. იდეოლოგია, “აზროვნების ყოვლისმომცველი და დახურული სისტემააჩვენი ნეოლიბერალებისვე საყვარელი კარლ პოპერის განმარტებით. ნებისმიერ საკითხზეც აქვს სათქმელი და თავისი ყველა წარუმატებლობის ახსნასაც ახერხებს. პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში ნეოლიბერალურ რეფორმებს ეკონომიკური კრახი, უმუშევრობ, სიღარიბე, მაფიისა და ოლიგარქების გაძლიერება მოჰყვა? თურმე, პრივატიზაციასთან ერთად, კანონის უზენაესობის დამყარებაც ყოფილა საჭირო. 1997-98 წლებში სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიას კრიზისი დაატყდა თავს? ესაზიური კაპიტალიზმისბრალია. იმავე პერიოდში იგივე ბედი არგენტინასაც ეწია? გამოსავალი მხოლოდ ეკონომის კიდევ უფროლიბერალიზაციაშეიძლება იყოს. ”დერეგულირებულსაქართველოში ეკონომიკა რატომღაც ისევ სახელმწიფოსა და მის მიერვე რისვაივაგლახით (რაც მთავარია, “ინფრასტრუქტურის განვითარებაზედახარჯული ფულით) მოზიდული ინვესტიციების ხარჯზე ვითარდება, ინფლაციის მაღალი (დაუსაქმებლობის მაჩვენებლის გათვალისწინებითგანსაკუთრებით) დონე გვაქვს და მონოპოლია მონოპოლიაზე იქმნება? ცხადია, კიდევ უფრო მეტი დერეგულაციაა საჭირო. მას შემდეგ, რაც, მსოფლიოზე ნეოლიბერალური დოქტრინა გაბატონდა, სოციალურმა უთანასწორობამ, “მესამე მსოფლიოსვალმა, მოშიმშილეთა რაოდენობამ, ჩვილთა მოკვდავობამ მოიმატა? თვით ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელიც, ნეოლიბერალების მთავარი არგუმენტი თავიანთი ანტიჰუმანური პოლიტიკის გასამართლებლად, კი დაეცა? “დიდი დეპრესიისშემდგომ ყველა მწვავე კრიზისი დადგა? ამაში დამნაშავე ჯერ კიდევ შემორჩენილი სავაჭრო შეზღუდვები და რეგულაციები, უუნარო ინსტიტუციები, პოპულისტი პოლიტიკოსები, ზოგიერთი ქვეყნის კულტურული თავისებურები ან სულაც ადამიანის ბუნებაა, ყველაფერი, “თავისუფალი ბაზრისფუნდამენტალიზმის გარდა.
ის არც შეიძლება რამეში დამნაშავე იყოს. აბსოლუტური სისტემაა, ლამის ღვთაებრივი წესრიგის საწინდარი და ამიერიდან მთელი ჩვენი ძალისხმევა ამ წესრიგის განმტკიცებისკენ უნდა იყოს მიმართული, მისი ეჭვქვეშ დაყენება კი უმძიმეს დანაშაულად უნდა მივიჩნიოთ. დანაშაულად, რომლის აღკვეთაზეც, ხანდახან, პინოჩეტის მსგავსმა პოლიტიკოსებმა უნდა იზრუნონ.
ეს ორთოდოქსალური, ყოვლისმომცველი, შეუმწყნარებელი იდეოლოგია ლენინიზმთან ბევრად ახლოს დგას, ვიდრე იმ პლურალისტურ სისტემასთან, რომელმაც თანამედროვე დასავლური ლიბერალ-დემოკრატიული სამყარო შექმნა.
 მეორე (პირველის მიზეზი) კი ის გახლავთ, რომ ნეოლიბერალიზმი, კლასიკური ლიბერალიზმისგან განსხვავებით, ეგალიტარული იდეებით შეპყრობილი ჰუმანისტების მოძღვრება არ არის. მთელ მსოფლიოში მის უკან საწარმოო, ფინანსური, პოლიტიკური ელიტები და მათ კმაყოფაზე მყოფი ინტელექტუალები დგანანის უკიდურესი უმცირესობა, რომლისთვისაც მას სიკეთე მოაქვს. ამიტომაც, ეკონომიკური თეორიებითა და მაღალი იდეალებით ვითომდა გამყარებულობის მიუხედავად, ნეოლიბერალების მოთხოვნები ამ უმცირესობის ინტერესების დაცვამდე დადის.
საქართველოს მაგალითზე :   ნეოლიბერალური ჯგუფის ნაწილი სამხედრო შესყიდვებს ლობირებს და ჯგუფს ძალიან ჰხიბლავს მილიტარისტული პერსპექტივა, თუნდაც პიროვნების თავისუფლების შეზღუდვისა და ეკონომიკაში სახელმწიფოს ჩარევის ხარჯზე განხორციელებული. დამქირავებელია და ჰუმანურ შრომით კანონმდებლობას, სოციალური დაცვის სხვა მექანიზმებს, რომლებიც დაქირავებულთან თანაბარ პირობებში ჩააყენებენ, მისი მოტყუების საშუალებას არ მისცემენ, ეკონომიკისთვის  საზიანოდ აცხადებს. კერძო უნივერსიტეტის მფლობელია და კონკურენტის, სახელმწიფო უმაღლესი განათლების არსებობა არ მოსწონს.                     
ყბადაღებულსახელმწიფო ფინანსირებასთანმათ დამოკიდებულებას კი, ყველაზე კარგად, ლექსო მაჭავარიანის მაგალითი გვიჩვენებს : გასული წლის ივლისში, სტატიაში „ვინ გადაცურავს ზღვას“ ის გვიმტკიცებდა, „რედიოჰედისმიმართ სიმპათიის მიუხედავად, არავითარი სურვილი არ მაქვს, თავისუფლების მოედანზე გამართულ საახალწლო კონცერტზე ტოტო კუტუნიოს ნაცვლად ტომ იორკი ვნახო, თუ ეს ღირსშესანიშნავი და ქვეყნის ისტორიაში ოქროს ასოებით ჩასაწერი მოვლენა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხით დაფინანსდებადაარ ვთვლი მართებულად სახელმწიფოს მიერ კინოს, თეატრების, გალერეების და ტრაიბალური ცეკვისა და სიმღერის ანსამბლების სუბსიდირებასო”, დეკემბერში კი არაფერი აღმოაჩნდა იმის საწინააღმდეგო, რომ იმავე საახალწლო კონცერტზე მისი კოლეგები და მეგობრები, “დერვიშებიგამოვიდნენ. მეტიც, რამდენჯერმე გვახარა ეს ღირსშესანიშნავი მოვლენა.
ძველი ამბავია : როცა სახელმწიფო სხვებს ართმევს მათ სასარგებლოდ, სიკეთეა, როცა პირიქით - ბოროტება. ისინი კი, ვინც ასეთ მიდგომას არ იზიარებს და ეწინააღმდეგება, “სხვის ხარჯზე ცხოვრების მოყვარულნი”, “სოციალური პარაზიტებიან,  უფრო უარესი, სოციალისტები არიან.
სხვათა შორის, არცერთი კლასის ინტერესების საერთო ეროვნულად გამოცხადებაშიარის რაიმე ახალი. ვინ-ვინ და, სოციალისტებმა ეს კარგად იციან.


                                                                    * * *

და კიდევ ერთი : ნუ ენდობით ზურა ჯაფარიძეს, მიშა ლიბერტარიანელია (ნეოლიბერალია), თან ძალიან კარგი ლიბერტარიანელი. დაახლოებით ისეთივე, როგორიც ზემოთ ნახსენები პინოჩეტი იყო. თვითონაც ამას ამბობს და ყველაზე ავტორიტეტული ნეოლიბერალური ორგანიზაციებიც (მსოფლიო ბანკი, მსოფლიო სავალუტო ფონდი) კვერს უკრავენ.


_______________________
1. ეს ფრაზა და რამდენიმე სხვა ცნობა ამოღებულია განსახილველი ჯგუფის წევრების  (ამ შემთხვევაში, ლეონ სუთიძის) მიერ სხვადასხვა დროს სოციალურ ქსელებში განთავსებული კონტენტიდან, რისი ზუსტი ელექტრონული მისამართით დამოწმება, გასაგები მიზეზების გამო, შეუძლებელია. ავტორს იმედია აქვს მათი ავტორების კეთილსინდისიერებისა.


2 комментария:

  1. სიმართლე ვთქვა, ბევრი რამ გავიგე
    საზოგადოების ამ ნაწილის ასეთი ღრმა ცოდნა არ მაქვს :D

    ОтветитьУдалить
  2. "მთელ მსოფლიოში მის უკან საწარმოო, ფინანსური, პოლიტიკური ელიტები და მათ კმაყოფაზე მყოფი ინტელექტუალები დგანან – ის უკიდურესი უმცირესობა, რომლისთვისაც მას სიკეთე მოაქვს. ამიტომაც, ეკონომიკური თეორიებითა და მაღალი იდეალებით ვითომდა გამყარებულობის მიუხედავად, ნეოლიბერალების მოთხოვნები ამ უმცირესობის ინტერესების დაცვამდე დადის." true, true!

    ОтветитьУдалить