________________
“მფარველობითი ბაჟების მოსპობა სოციალიზმია! იმიტომ რომ იგი ხელყოფს “ წესრიგის პარტიის” სამრეწველო ფრაქციის მონოპოლიას. სახელმწიფო მეურნეობის მოწესრიგება სოციალიზმია! იმიტომ რომ იგი თავს ესხმის “წესრიგის პარტიის” ფინანსური ფრაქციის მონოპოლიას. პურის და ხორცის თავისუფალი შემოზიდვა საზღვარგარეთიდან სოციალიზმია! იმიტომ რომ იგი არღვევს “წესრიგის პარტიის” მესამე ფრაქციის - მსხვილი მიწათმფლობელების - მონოპოლიას... ვოლტერიანობა სოციალიზმია! იმიტომ რომ იგი თავს ესხმის “წესრიგის პარტიის” მეოთხე, კათოლიკურ ფრაქციას; პრესის თავისუფლება, კავშირების თავისუფლება, საყოველთაო სახალხო განათლება სოციალიზმია, სოციალიზმი! ეს ხომ იერიშის მიტანაა ”წესრიგის პარტიის” საერთო მონოპოლიაზე!” - კარლ მარქსი, "კლასთა ბრძოლა საფრანგეთში 1948-1850" წლებში”.
რაც უნდა გასაკვირი იყოს (შეიძლება სულაც არ იყოს), პირველ ბლოგპოსტში ქართველ ლიბერალებზე მსურს გესაუბროთ, მემარჯვენე ლიბერალებზე, ორიენტაციისთვის, მათზე, ვინც ჟურნალ “ტაბულას” გარშემოა გაერთიანებული. საზოგადოების დიდი ნაწილის დამოკიდებულება ამ ჯგუფის მიმართ ათასგვარ რაციონალურ თუ ირაციონალურ ბრალდებასთან ერთად, ჩემთვის საინტერესო მოსაზრებასაც მოიცავს : ისინი სულაც არ არიან ლიბერალები. ლიბერალიზმი უბრალოდ შირმაა, რის უკანაც უბრალოდ ხელისუფლების აპოლოგეტები თუ მსოფლიო ხაზარ-მასონური შეთქმულების მონაწილენი იმალებიან. ერთი მხრივ, საუბრობენ მთელ რიგ აქტუალურ საკითხებზე ლიბერალების პოზიციების ლიბერალურ მსოფლმხედველობასთან შეუთავსებლობაზე. მეორე მხრივ – ლიბერალების არათანმიმდევრულობაზე, ერთმანეთის მსგავს მოვლენებზე მათი რეაქციების განსხვავებულობაზე, წინააღმდეგობრიობაზე. თუმცა-ღა, წრეები, რომლებიც ამ მოსაზრებას ლობირებენ (ისევე როგორც ლიბერალებთან საჯაროდ დაპირისპირებულ ჯგუფთა უმეტესობა) კონსერვატორულადაც კი რთულად თუ იწოდებიან. არც მათი არგუმენტები გამოირჩევიან გონივრულობითა და ადეკვატურობით. ჩემებურად ვცდი.
გემახსოვრებათ, საფრანგეთში ისლამური თავშლების აკრძალვის გარშემო ატეხილმა აჟიოტაჟმა საქართველომდეც მოაღწია. ამ თემას რამდენიმე სტატია მიეძღვნა სხვადასხვა ბეჭდურ და ელექტრონულ გამოცემაში, სოციალურ ქსელებშიც მწვავე დისკუსია გაიმართა. მემარჯვენე ლიბერალებმა ამ გადაწყვეტილებით აღშფოთება გამოხატეს და “სარკოზის სოციალისტური მთავრობის” [1] (რას არ გაიგებ) მიერ პიროვნების თავისუფლების უხეშად შეზღუდვად მიიჩნიეს ის. აი მეორე გახმაურებელ ევროპულ გადაწყვეტილებას, ყოფილი “სოციალისტური ბანაკის” რამდენიმე ქვეყანაში კომუნისტური სიმბოლიკის აკრძალვის შესახებ, მათგან მსგავსი გამოხმაურება არ მოყოლია. სოციალურ ქსელებში და “ტაბულას” სტატიაში “დეკომუნიზაცია ის პოზიტიურ გამოცდილებად, “ქმედითი რეგულაციებისა” და “ლუსტრაციის პროცესის თანმიმდევრულად გატარების” ნაწილად გამოაცხადეს. აღმოჩნდა, რომ “საფრანგეთის მთავრობის საქმე არ არის რა ეცმევათ ამ ქვეყნის მოქალაქეებს”, უნგრეთისასი კი არის. რომ ფრანგი მუსლიმანის თავისუფლება დაცული უნდა იყოს, ესტონელი კომუნისტის – არა.
ისიც გემახსოვრებათ, თუ რა აჟიოტაჟი იყო ატეხილი ჩვენში სეკულარული, ლაიცისტური საზოგადოების იდეის გარშემო. სიტყვა “სეკულარიზმი” ერთგვარ ლიბერალურ შიბოლეთად იქცა, ისინი კი, ვინც ამ იდეის გაკრიტიკებას გაბედავდა, კონსერვატორული, ფაშისტური თუ რადიკალური მემარცხენე პოზიციიდან, უმალვე “მმკ-ელებად”, “წვერებიანებად”, “ორთოდოქსებად” ირაცხებოდნენ. თუმცა, როგორც ჩანს, ასეთი ეპითეტები არ დაუმსახურებია ბენედიქტ XVI-ს, ვინც თავისი ცნობილი ვიზიტისას ბრიტანეთში იმის მტკიცებას მოჰყვა, რასაც ჩვენში “მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირი” და მასთან ასოცირებული პიროვნებები ქადაგებენ : ისაუბრა “აგრესიულ სეკულარიზმსა” და მის საფარველ ქვეშ მოქმედ “მებრძოლ ათეიზმზე”, ეკლესიისადმი ანტაგონისტურად, პროვოკატორულად განწყობილ მედიაზე და ქრისტიანული ფასეულობების მნიშვნელობაზე ევროპისთვის. “ტაბულელებმა”, “კონსერვატორი ლიბერალის”, ლევან რამიშვილის მეთაურობით, სოლიდარობაც კი გამოუცხადეს “სოციალისტური ევროპის” წინააღმდეგ აღმდგარ პაპს.
სხვათა შორის, განსახილველი ჯგუფი “კონსერვატორ ლიბერალებზე” საინტერესო ელემენტებსაც შეიცავს. ერთ-ერთი მათგანი “მინარქისტი” მიშა თავხელიძეა. “თავისუფალი ბაზრისა” და “მინიმალური სახელმწიფოს” ეს მომხრე სოციალისტებს იმიტომ ვერ იტანს, რომ მათ “ხალხი ზოგადად და (საკუთარი თავის გარდა!) ყოველი ადამიანი კერძოდ იდიოტები ჰგონიათ”, თავად კი იმდენად სჯერა ჩვენი, რომ დარწმუნებულია, ჩვენით , სახელმწიფოს ჩარევის გარეშე და ბაზრის “უჩინარი ხელის” დახმარებით, სოციალურ სამართლიანობაზე ზრუნვასაც მოვახერხებთ და პროდუქტების ხარისხის გაკონტროლებასაც, ნებისმიერ საკითხზე ოპტიმალურ გადაწყვეტილებას მივიღებთ, გარდა ერთისა : ვერაფრით მივხვდებით, გვსურს თუ არა, საჭიროა თუ არა, არმიაში ვიმსახუროთ. ამიტომაც, ბატონი თავხელიძე აღფრთოვანებულია საყოველთაო, სავალდებულო რეზერვის შვეიცარიული სისტემით და მის საქართველოში დანერგვას გვთავაზობს. მეტიც, მილიტარიზმით იმდენადაა გატაცებული, “მინარქისტობაზეც” იღებს ხელს და ლიბერტარიანულ “უცოდინრობაზეც” : სტატიაში “დავეწიოთ ისრაელს” გვიმტკიცებს, რომ სახელმწიფოს ჩარევით განვითარებული სამხედრო ინდუსტრია ეკონომიკურ წარმატებას მოგვიტანს და ამ ინდუსტრიაში დასასაქმებელი “პროექტის მენეჯერები, ინჟინრები, პროგრამისტები, ქიმიკოსები, ელექტრონული ინჟინრები, ფიზიკოსები, მათემატიკოსები, მარკეტინგის სპეციალისტები, იურისტები, ფინანსისტები... უნდა აღვზარდოთ, ამას სწავლება სჭირდება” (ნეტავ, წაიკითხა თუ არა ეს სტატია კახა ბენდუქიძემ, ვინც სტატიაში “უგზოდ მვლელნოო, უსწავლელნოო” საბჭოთა განათლების სისტემის მანკიერების მთავარ მიზეზად “სამხედრო-საგანმანათლებლო კომპლექსის” ნაწილად მისი გადაქცევა დასახა?).
თქვენ წარმოიდგინეთ-და, კიდევ უფრო საინტერესო ლიბერალებიც გვყავს. მაგალითად ისეთები, ჭეშმარიტი პატრიოტიზმის და სახელმწიფოებრივი აზროვნების ნიმუშად ასეთი “იდილია” რომ მოჰყავთ ისევ და ისევ შვეიცარიელი ძროხის (!) ცხოვრებიდან : დილით დგება მწყობრში, მიდის საძოვარზე, ასევე მწკრივში, ბედნიერი ბრუნდება უკან და კმაყოფილი იძლევა გემრიელ რძეს. მორჩა, მეტი არაფერი ევალება. სახელმწიფოს მისგან მეტი არაფერი ესაჭიროება. (დათო კოვზირიძე, “ძროხები”)
რა ხდება? ორი რამ.
პირველი ისაა, რის გამოც ჩვენებურების მსგავს ლიბერალებს თავსართ “ნეო”-ს დამატებით, ნეოლიბერალებად მოიხსენიებენ. და რამდენიც არ უნდა იწუწუნოს მარიო ვარგას ლიოსამ, ეს ტერმინი იმისთვის მოიგონეს, რომ “დაცინვის დამანგრეველ იარაღად ქცეულიყო” და “ლიბერალიზმის თეორია სემანტიკურ უაზრობად ექციათო” [2], მას და მის თანამოაზრეებს (მათ შორის, ცხადია, ქართველებსაც) არც კლასიკურ ლიბერალ ადამ სმიტთან (ვინც თვლიდა რომ “მდიდრებმა წილი უნდა გაიღონ საზოგადოებრივი ხარჯებისათვის. არა უბრალოდ მათი შემოსავლების პროპორციული წილი, არამედ ამ თანაფარდობაზე მეტიც.” [3]) აკავშირებთ ბევრი და არც ე.წ. “ლიბერალიზმის მესამე ფაზის” წარმომადგენელ ლეონარდ ჰობჰაუზთან (ვისთვისაც “სრული თავისუფლება სრულ თანასწორობას გულისხმობს” ) [4] , “კეთილდღეობის სახელმწიფოს” შემქმნელებზე, სოციალ-ლიბერალ ლოიდ ჯორჯსა თუ ბევერიჯზე რომ აღარაფერი ვთქვათ. ნეოლიბერალიზმი ორი მარგინალი (მათი ნაშრომების მიერ პოლიტიკური მნიშვნელობის შეძენამდე) მეცნიერის, ფრიდმანისა და ჰაიეკის მოძღვრებებზე აგებული იდეოლოგიაა, “სრული ეკონომიკური თავისუფლების” მიღწევის რევოლუციური მიზნებისა და ტრადიციული ინსტიტუტების კონსერვატორული პატივისცემის, “სახელმწიფოს მინიმიზაციის” ლამის ანარქისტული პროექტისა და მისივე საკრალური აღქმის, ნარკოტიკების ლეგალიზაციისა და არატრადიციული ქორწინების აკრძალვის მოთხოვნების პარადოქსული ნარევი. იდეოლოგია, “აზროვნების ყოვლისმომცველი და დახურული სისტემაა” ჩვენი ნეოლიბერალებისვე საყვარელი კარლ პოპერის განმარტებით. ნებისმიერ საკითხზეც აქვს სათქმელი და თავისი ყველა წარუმატებლობის ახსნასაც ახერხებს. პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში ნეოლიბერალურ რეფორმებს ეკონომიკური კრახი, უმუშევრობ, სიღარიბე, მაფიისა და ოლიგარქების გაძლიერება მოჰყვა? თურმე, პრივატიზაციასთან ერთად, კანონის უზენაესობის დამყარებაც ყოფილა საჭირო. 1997-98 წლებში სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიას კრიზისი დაატყდა თავს? ეს “აზიური კაპიტალიზმის” ბრალია. იმავე პერიოდში იგივე ბედი არგენტინასაც ეწია? გამოსავალი მხოლოდ ეკონომის კიდევ უფრო “ლიბერალიზაცია” შეიძლება იყოს. ”დერეგულირებულ” საქართველოში ეკონომიკა რატომღაც ისევ სახელმწიფოსა და მის მიერვე რისვაივაგლახით (რაც მთავარია, “ინფრასტრუქტურის განვითარებაზე” დახარჯული ფულით) მოზიდული ინვესტიციების ხარჯზე ვითარდება, ინფლაციის მაღალი (დაუსაქმებლობის მაჩვენებლის გათვალისწინებით – განსაკუთრებით) დონე გვაქვს და მონოპოლია მონოპოლიაზე იქმნება? ცხადია, კიდევ უფრო მეტი დერეგულაციაა საჭირო. მას შემდეგ, რაც, მსოფლიოზე ნეოლიბერალური დოქტრინა გაბატონდა, სოციალურმა უთანასწორობამ, “მესამე მსოფლიოს” ვალმა, მოშიმშილეთა რაოდენობამ, ჩვილთა მოკვდავობამ მოიმატა? თვით ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელიც, ნეოლიბერალების მთავარი არგუმენტი თავიანთი ანტიჰუმანური პოლიტიკის გასამართლებლად, კი დაეცა? “დიდი დეპრესიის” შემდგომ ყველა მწვავე კრიზისი დადგა? ამაში დამნაშავე ჯერ კიდევ შემორჩენილი სავაჭრო შეზღუდვები და რეგულაციები, უუნარო ინსტიტუციები, პოპულისტი პოლიტიკოსები, ზოგიერთი ქვეყნის კულტურული თავისებურები ან სულაც ადამიანის ბუნებაა, ყველაფერი, “თავისუფალი ბაზრის” ფუნდამენტალიზმის გარდა.
ის არც შეიძლება რამეში დამნაშავე იყოს. აბსოლუტური სისტემაა, ლამის ღვთაებრივი წესრიგის საწინდარი და ამიერიდან მთელი ჩვენი ძალისხმევა ამ წესრიგის განმტკიცებისკენ უნდა იყოს მიმართული, მისი ეჭვქვეშ დაყენება კი უმძიმეს დანაშაულად უნდა მივიჩნიოთ. დანაშაულად, რომლის აღკვეთაზეც, ხანდახან, პინოჩეტის მსგავსმა პოლიტიკოსებმა უნდა იზრუნონ.
ეს ორთოდოქსალური, ყოვლისმომცველი, შეუმწყნარებელი იდეოლოგია ლენინიზმთან ბევრად ახლოს დგას, ვიდრე იმ პლურალისტურ სისტემასთან, რომელმაც თანამედროვე დასავლური ლიბერალ-დემოკრატიული სამყარო შექმნა.
მეორე (პირველის მიზეზი) კი ის გახლავთ, რომ ნეოლიბერალიზმი, კლასიკური ლიბერალიზმისგან განსხვავებით, ეგალიტარული იდეებით შეპყრობილი ჰუმანისტების მოძღვრება არ არის. მთელ მსოფლიოში მის უკან საწარმოო, ფინანსური, პოლიტიკური ელიტები და მათ კმაყოფაზე მყოფი ინტელექტუალები დგანან – ის უკიდურესი უმცირესობა, რომლისთვისაც მას სიკეთე მოაქვს. ამიტომაც, ეკონომიკური თეორიებითა და მაღალი იდეალებით ვითომდა გამყარებულობის მიუხედავად, ნეოლიბერალების მოთხოვნები ამ უმცირესობის ინტერესების დაცვამდე დადის.
საქართველოს მაგალითზე : ნეოლიბერალური ჯგუფის ნაწილი სამხედრო შესყიდვებს ლობირებს და ჯგუფს ძალიან ჰხიბლავს მილიტარისტული პერსპექტივა, თუნდაც პიროვნების თავისუფლების შეზღუდვისა და ეკონომიკაში სახელმწიფოს ჩარევის ხარჯზე განხორციელებული. დამქირავებელია და ჰუმანურ შრომით კანონმდებლობას, სოციალური დაცვის სხვა მექანიზმებს, რომლებიც დაქირავებულთან თანაბარ პირობებში ჩააყენებენ, მისი მოტყუების საშუალებას არ მისცემენ, ეკონომიკისთვის საზიანოდ აცხადებს. კერძო უნივერსიტეტის მფლობელია და კონკურენტის, სახელმწიფო უმაღლესი განათლების არსებობა არ მოსწონს.
ყბადაღებულ “სახელმწიფო ფინანსირებასთან” მათ დამოკიდებულებას კი, ყველაზე კარგად, ლექსო მაჭავარიანის მაგალითი გვიჩვენებს : გასული წლის ივლისში, სტატიაში „ვინ გადაცურავს ზღვას“ ის გვიმტკიცებდა, „რედიოჰედის” მიმართ სიმპათიის მიუხედავად, არავითარი სურვილი არ მაქვს, თავისუფლების მოედანზე გამართულ საახალწლო კონცერტზე ტოტო კუტუნიოს ნაცვლად ტომ იორკი ვნახო, თუ ეს ღირსშესანიშნავი და ქვეყნის ისტორიაში ოქროს ასოებით ჩასაწერი მოვლენა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხით დაფინანსდება” და “არ ვთვლი მართებულად სახელმწიფოს მიერ კინოს, თეატრების, გალერეების და ტრაიბალური ცეკვისა და სიმღერის ანსამბლების სუბსიდირებასო”, დეკემბერში კი არაფერი აღმოაჩნდა იმის საწინააღმდეგო, რომ იმავე საახალწლო კონცერტზე მისი კოლეგები და მეგობრები, “დერვიშები” გამოვიდნენ. მეტიც, რამდენჯერმე გვახარა ეს ღირსშესანიშნავი მოვლენა.
ძველი ამბავია : როცა სახელმწიფო სხვებს ართმევს მათ სასარგებლოდ, სიკეთეა, როცა პირიქით - ბოროტება. ისინი კი, ვინც ასეთ მიდგომას არ იზიარებს და ეწინააღმდეგება, “სხვის ხარჯზე ცხოვრების მოყვარულნი”, “სოციალური პარაზიტები” ან, უფრო უარესი, სოციალისტები არიან.
სხვათა შორის, არც “ერთი კლასის ინტერესების საერთო ეროვნულად გამოცხადებაში” არის რაიმე ახალი. ვინ-ვინ და, სოციალისტებმა ეს კარგად იციან.
* * *
და კიდევ ერთი : ნუ ენდობით ზურა ჯაფარიძეს, მიშა ლიბერტარიანელია (ნეოლიბერალია), თან ძალიან კარგი ლიბერტარიანელი. დაახლოებით ისეთივე, როგორიც ზემოთ ნახსენები პინოჩეტი იყო. თვითონაც ამას ამბობს და ყველაზე ავტორიტეტული ნეოლიბერალური ორგანიზაციებიც (მსოფლიო ბანკი, მსოფლიო სავალუტო ფონდი) კვერს უკრავენ.
_______________________
_______________________
1. ეს ფრაზა და რამდენიმე სხვა ცნობა ამოღებულია განსახილველი ჯგუფის წევრების (ამ შემთხვევაში, ლეონ სუთიძის) მიერ სხვადასხვა დროს სოციალურ ქსელებში განთავსებული კონტენტიდან, რისი ზუსტი ელექტრონული მისამართით დამოწმება, გასაგები მიზეზების გამო, შეუძლებელია. ავტორს იმედია აქვს მათი ავტორების კეთილსინდისიერებისა.
სიმართლე ვთქვა, ბევრი რამ გავიგე
ОтветитьУдалитьსაზოგადოების ამ ნაწილის ასეთი ღრმა ცოდნა არ მაქვს :D
"მთელ მსოფლიოში მის უკან საწარმოო, ფინანსური, პოლიტიკური ელიტები და მათ კმაყოფაზე მყოფი ინტელექტუალები დგანან – ის უკიდურესი უმცირესობა, რომლისთვისაც მას სიკეთე მოაქვს. ამიტომაც, ეკონომიკური თეორიებითა და მაღალი იდეალებით ვითომდა გამყარებულობის მიუხედავად, ნეოლიბერალების მოთხოვნები ამ უმცირესობის ინტერესების დაცვამდე დადის." true, true!
ОтветитьУдалить